Theo thông tin từ Trung tâm Bệnh nhiệt đới – Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội), từ năm 2022 đến nay, sau đại dịch Covid-19, các bác sĩ bắt đầu phát hiện và điều trị các bệnh nhân bị nhiễm nấm đen với tình trạng phức tạp. Các ca bệnh liên tục tăng. Năm 2022 có 20 ca, năm 2023 có 30 ca, và 9 tháng nay đã tiếp nhận gần 40 ca.

Ảnh hưởng và đặc điểm của nấm đen

Hình ảnh nấm đen mucormycosis, đây là bệnh nhiễm trùng xâm lấn gây hoại tử, tổn thương thường có màu đen.PGS-TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai, cho biết bệnh nhiễm nấm đen (black fungus), hay còn gọi là mucormycosis, là một nhiễm trùng nặng do nấm xâm nhập vào các mô sâu trong cơ thể, phá hủy xoang, gây áp xe não, áp xe phổi… Nấm đen có thể thâm nhập vào phổi, vào các xoang hàm mặt và lây lan lên mắt, não, hoặc thâm nhập vào niêm mạc đường tiêu hóa. Nghiêm trọng hơn, nấm đen còn thâm nhập vào đường máu, ảnh hưởng não, tim, lách. Các cơ quan trong cơ thể bị nấm đen thâm nhập có thể bị phá hủy nhanh chóng.PGS Cường lưu ý, các bào tử nấm đen có sẵn trong không khí, trên các bề mặt, đặc biệt tại những nơi ẩm ướt, trang trại có phân gia súc, gỗ, cây lá, hoa quả thối rữa, ẩm mục.Nấm đen không lây truyền từ người sang người, nhưng người có thể bị nhiễm nấm đen qua 2 đường lây: qua đường thở (khi hít phải các bào tử nấm đen) và qua đường tiếp xúc vết thương hở (vết đứt tay, xước sâu, vết cào và vết thương khác).

Người bị nguy cơ cao

PGS Cường cho hay, những trường hợp nguy cơ cao dễ mắc bệnh nấm đen là những người bệnh có hệ miễn dịch yếu, như người bệnh đái tháo đường thể 2. Nguyên nhân là nấm đen ưa môi trường đường, phát triển mạnh từ đường, nên những ai có đường huyết cao, nấm dễ sinh sôi phát triển.Ngoài ra, dễ bị nhiễm nấm đen là người bệnh nhiễm HIV hoặc đã từng nhiễm Covid-19 có biến chứng; người bệnh ung thư, ghép tạng, ghép tế bào gốc; người bệnh bị chấn thương, phẫu thuật, bỏng; trẻ sinh non, suy dinh dưỡng, nhẹ cân; người tiêm chích ma túy…Tại BV Bạch Mai, nhiều BN nhập viện khi nấm đen đã gây tổn thương não, phổi, mắt, xoang mặt, đường tiêu hóa… Có trường hợp nhập viện khi một bên mắt, phần xoang mặt và một phần não bị hoại tử.Có BN phải phẫu thuật loại bỏ bên mắt bị hoại tử, cắt phần não hoại tử, phẫu thuật cắt bỏ phần hoại tử xương hàm, phẫu thuật lồng ngực xử lý áp xe phổi, quá trình nằm viện dài ngày, nguy cơ tái phát dai dẳng.

Triệu chứng và nhận biết

Với những người thuộc nhóm nguy cơ cao bị nhiễm nấm đen, cần chú ý các triệu chứng sau: đau đầu, đau các xoang hàm mặt, sưng một bên mặt, đau sưng nề một bên mắt, mất khứu giác, sốt, ho và khó thở, đau bụng, buồn nôn, xuất huyết dạ dày…; kèm theo những tổn thương màu đen đặc trưng trên da.Đây là bệnh lý mới nổi tại VN, sau Covid-19, do đó dễ bị bỏ sót hoặc nhầm lẫn với nhiễm trùng do các vi khuẩn khác, đòi hỏi bác sĩ khám ban đầu phải có nhiều kinh nghiệm trong nhận biết tổn thương, chẩn đoán và điều trị nấm đen, theo Trung tâm Bệnh nhiệt đới – BV Bạch Mai.