Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm về kiểm soát thuốc lá của các nước khu vực ASEAN do Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) tổ chức chiều nay 4.11, tại Hà Nội. Các chuyên gia tham dự cùng thảo luận về giải pháp kiểm soát thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Những Mối Đe Dọa Sức Khỏe Đáng Báo Động

Những Căn Bệnh Liên Quan Đến Thuốc Lá

Theo TS Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), 5 căn bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi... là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam. Đáng chú ý, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá lên tới 96,8%.

Tình Hình Hút Thuốc Lá Tại Việt Nam

Trong hơn 10 năm qua, tỷ lệ hút thuốc lá và hút thuốc thụ động đã giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm. Tại gia đình, tỷ lệ hút thuốc thụ động giảm còn 45,6% (năm 2023) so với hơn 73% (năm 2010). Tại nơi làm việc, tỷ lệ này hiện còn khoảng 23% so với gần 60% (năm 2023). Tuy nhiên, hút thuốc lá điện tử đang tăng trong giới trẻ. Chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13 - 15 tuổi đã gia tăng hơn 2 lần (từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023). Ở người trên 15 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cũng tập trung cao ở nhóm tuổi trẻ, với nhóm 15 - 24 tuổi là 7,3%, nhóm 25 - 44 tuổi là 3,2%, và nhóm 45 - 64 tuổi là 1,4%.

Những Tác Hại Nghiêm Trọng Từ Thuốc Lá Điện Tử và Thuốc Lá Nung Nóng

Một khảo sát nhanh trong năm 2023 tại 700 bệnh viện trên cả nước đã ghi nhận 1.224 người nhập viện cấp cứu do thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Trong đó, nhiều ca tổn thương phổi cấp dị ứng và ngộ độc. Theo TS Nguyễn Trọng Khoa, các thuốc lá mới này là nguyên nhân mới gây tổn thương phổi cấp, rất nguy hiểm đến sức khỏe. Chỉ trong năm 2022 - 2023, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã ghi nhận gần 130 ca ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.

Những Thách Thức Trong Kiểm Soát Các Sản Phẩm Thuốc Lá Mới

Ngoài nicotin và các hóa chất gây hại, thuốc lá điện tử còn có các ma túy và hóa chất chưa thể xét nghiệm được, luôn được làm mới mỗi ngày, đe dọa sức khỏe và không thể kiểm soát được. Vì vậy, Bộ Y tế đề xuất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo và sử dụng các loại thuốc lá mới, nhằm ngăn chặn tác hại với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.

Kinh Nghiệm Từ Các Quốc Gia Khác

Theo Tiến sĩ Ulysses Dorotheo, Giám đốc điều hành Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA), hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ đã cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Những quốc gia này đang có tỷ lệ hút thuốc thấp nhất thế giới, như Singapore (10,1%), Brazil (9,1%) và Hồng Kông (9,5%). Việt Nam nên xem xét bài học từ các quốc gia này khi quyết định cấm hay quản lý các sản phẩm này.

Các Biện Pháp Cần Thiết

Để kiểm soát hiệu quả các sản phẩm thuốc lá mới, các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần áp dụng các biện pháp như tăng thuế thuốc lá, ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, tăng cường thực hiện môi trường không khói thuốc, tăng cường cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm thuốc lá, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, và quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.