Đối Mặt Với Thách Thúc Để Bảo Vệ Sức Khỏe Cộng Đồng

Bệnh nhiệt đới bị lãng quên (NTD) là một nhóm các bệnh phức tạp do nhiều tác nhân gây ra, bao gồm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm và độc tố. WHO nhấn mạnh rằng dịch tễ học của NTD rất phức tạp, thường liên quan đến điều kiện môi trường và vòng đời phức tạp của các tác nhân gây bệnh. Điều này khiến việc kiểm soát và phòng ngừa trở nên khó khăn hơn.

Thách Thức Trong Việc Kiểm Soát Dịch Tễ Học Của Bệnh Bị Lãng Quên

Dịch tễ học của NTD đặc biệt phức tạp do liên quan đến nhiều yếu tố môi trường và vật trung gian truyền bệnh. Nhiều bệnh trong nhóm này được truyền qua véc tơ như muỗi, ve, hoặc bọ chét, và có thể liên quan đến các vật chủ động vật. Sự phức tạp này làm cho việc kiểm soát sức khỏe cộng đồng trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế và cộng đồng.

Ví dụ, bệnh sán dây nhỏ và sán lá gan là những bệnh phổ biến trong nhóm NTD. Bệnh sán dây nhỏ do ấu trùng của sán dây hình thành nang trong cơ thể người, thường lây nhiễm thông qua thức ăn bị nhiễm trứng sán dây từ phân chó hoặc động vật hoang dã. Còn bệnh sán lá gan thì lây nhiễm khi con người ăn cá, động vật giáp xác, hoặc rau chưa được nấu chín chứa ấu trùng ký sinh trùng. Sự phức tạp của vòng đời này đòi hỏi sự can thiệp đa phương tiện từ cả cộng đồng và chính quyền.

Tác Động Của Bệnh Bị Lãng Quên Đến Sức Khỏe Cộng Đồng

Bệnh nhiệt đới bị lãng quên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Tại Việt Nam, bệnh dại là một ví dụ điển hình. Theo Bộ Y tế, trong năm 2024, cả nước ghi nhận 84 trường hợp tử vong do bệnh dại tại 33 tỉnh, thành phố. Nguyên nhân chủ yếu là do người bị động vật nghi dại cắn không tiêm vắc xin phòng dại, hoặc tiêm muộn, không đủ liều, không đúng chỉ định. Tình trạng tự điều trị bằng thuốc nam cũng góp phần làm tăng nguy cơ tử vong.

Bệnh dại không chỉ gây tử vong mà còn tạo ra gánh nặng về kinh tế và xã hội. Chi phí điều trị cao, thời gian phục hồi dài, và tỷ lệ tử vong cao làm tăng áp lực lên hệ thống y tế và gia đình nạn nhân. Hơn nữa, tỷ lệ bao phủ vắc xin phòng dại trên đàn chó mèo thấp (chỉ khoảng 50% tổng đàn) cũng làm tăng nguy cơ lây truyền bệnh từ động vật sang người. Nguy cơ tiếp tục ghi nhận các trường hợp tử vong do bệnh dại ở người vẫn rất cao, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời và hiệu quả từ các cơ quan chức năng.

Các Biện Pháp Phòng Ngừa Và Điều Trị Bệnh Bị Lãng Quên

Việc phòng ngừa và điều trị NTD đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế, cộng đồng và chính quyền địa phương. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm việc nâng cao nhận thức về bệnh, cải thiện vệ sinh môi trường, và triển khai các chương trình tiêm chủng rộng rãi. Đặc biệt, việc tiêm vắc xin phòng dại cho chó mèo là một biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ lây truyền bệnh.

Khi phát hiện bệnh, việc điều trị kịp thời và đúng cách là vô cùng quan trọng. Đối với bệnh ghẻ, cần điều trị cho cả bệnh nhân và gia đình vì bệnh rất dễ lây lan. Điều trị sớm sẽ giúp giảm thiểu tác động của bệnh đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngoài ra, việc giám sát và kiểm soát nguồn lây nhiễm cũng là một phần quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát NTD.

Tầm Nhìn Và Mục Tiêu Của WHO Trong Cuộc Chiến Chống NTD

WHO đã đề ra lộ trình nhằm giảm 90% số người cần điều trị NTD vào năm 2030, đồng thời xóa bỏ ít nhất một NTD khỏi 100 quốc gia và xóa sổ hai căn bệnh (bệnh giun chỉ và bệnh ghẻ cóc) trên toàn cầu. Đây là những mục tiêu đầy thách thức nhưng cũng mang lại hy vọng cho việc cải thiện sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới.

Để đạt được những mục tiêu này, WHO kêu gọi các quốc gia tăng cường đầu tư vào việc phòng chống NTD, tích hợp các mục tiêu NTD vào các mục tiêu y tế quốc gia, và ủng hộ các nguồn lực bền vững để đáp ứng lộ trình NTD. Sự cam kết và hành động của các quốc gia là yếu tố quyết định để đạt được những mục tiêu này, đảm bảo một tương lai an toàn và khỏe mạnh hơn cho mọi người.